Donaties
-
Met behulp van geavanceerde beeldvormingstechnieken gaan neurowetenschappers onder meer op zoek naar fundamentele processen en subtiele veranderingen in het brein die bijdragen aan de ziekte van Parkinson. Op die manier wil men een nog effectievere en verfijndere vorm van diepe hersenstimulatie (deep brain stimulation) toe kunnen passen. Daarnaast kan er een betere voorspelling worden gedaan op het verloop van de ziekte.
Om de ziekte van Parkinson in bedwang te kunnen houden, kan bij patiënten diepe hersenstimulatie worden toegepast. Hierbij worden elektroden op specifieke plekken in het brein aangebracht die de fysieke symptomen van de aandoening kunnen onderdrukken, zoals bijvoorbeeld de kenmerkende trillende handen. Voor ieder individu zijn de behoeften echter anders, waardoor de elektroden voortdurend bijgesteld moeten worden. Een beter inzicht in de functionaliteit van de hersenen van Parkinsonpatiënten is noodzakelijk om uiteindelijk een zo optimaal mogelijke therapie te kunnen bieden. Stichting de Weijerhorst biedt Maastrichtse wetenschappers nu de kans.
De onderliggende oorzaak van de ziekte van Parkinson is voor de medische wereld nog altijd een mysterie. Dat er kortsluiting op verschillende plekken in het brein ontstaat is duidelijk. De Brightlands Maastricht Health Campus beschikt over de meest krachtige MRI-scanner ter wereld, een 9,4 Tesla, waarmee nog nauwkeuriger in het brein kan worden gekeken. Tot op heden zijn de snelwegen en provinciale wegen in de hersenen bestudeerd. Nu gaat men kijken naar wat er gebeurt op de kleinste binnenwegen in het brein van Parkinsonpatiënten.
De verwachting is dat met behulp van een krachtige MRI-scanner subtiele veranderingen in het brein beter in beeld kunnen worden gebracht. De hersenactiviteit is dynamisch en verschilt van patiënt tot patiënt. Daarom moet de stimulator ook zo nu en dan worden bijgesteld. Door een beter inzicht in de veranderingen in het brein kan een individuele voorspelling worden gedaan hoe de ziekte zich waarschijnlijk zal ontwikkelen.
Het ultieme doel is om uiteindelijk een nieuw type stimulator te ontwikkelen die zichzelf bijstelt op basis van de hersenactiviteit van een individuele patiënt.
Start: oktober 2018
Gedoneerd bedrag: € 2.000.000
Projectsupervisie: Prof. Dr. Yasin Temel
-
Onderzoekers van UT-onderzoeksinstituut MESA+ willen een minuscuul laboratorium ter grootte van een chip ontwikkelen, waarmee je op termijn verschillende soorten kanker moet kunnen opsporen in urine.
In eerder onderzoek van de UT en het VUmc zijn sterke aanwijzingen gevonden dat je de aanwezigheid van kanker kunt aantonen door te kijken of iemand specifieke signaalstoffen in zijn urine heeft. Hierbij gaat het om ‘hypergemethyleerd DNA’ (hmDNA): DNA-fragmenten die zijn voorzien van een extra ‘methyl-groep’.
De plaats van deze groep op het DNA is bovendien een aanwijzing om welk type kanker het gaat. Met bestaande technieken is het in het lab in principe al mogelijk om op basis van hmDNA in urine kanker aan te tonen, maar dit is vooralsnog zeer tijdrovend en bewerkelijk.
Met de donatie van Stichting de Weijerhorst willen onderzoekers van de UT daarom een lab-on-a-chip ontwikkelen dat de verschillende stappen van dit onderzoek in één systeem integreert en automatiseert. Dit moet het opsporen van kanker eenvoudiger sneller, en dus goed goedkoper maken. In het ideale geval kan op termijn met het systeem kankerscreening binnen grote populaties mogelijk worden gemaakt.
Een van de belangrijkste uitdaging bij het project is het meten van de aanwezigheid van hmDNA, dat in extreem lage concentraties in urine aanwezig is. Slechts een fractie van de DNA fragmenten in urine is hypergemethyleerd en aangezien de concentratie DNA in urine sowieso al zeer laag is, is het als zoeken naar een speld in een hooiberg. De oplossing schuilt in het concentreren van de aanwezige hmDNA-fragmenten en deze vervolgens een groot aantal keer te kopiëren zodat er voldoende hypergemethyleerde fragmenten beschikbaar zijn om ze goed te kunnen meten.
Het onderzoeksproject bestaat uit drie onderdelen: het ontwikkelen van systemen voor de extractie van hmDNA uit urine, voor het kopiëren van de hmDNA fragmenten en tot slot voor de detectie van het hmDNA. Voor dit project is de expertise vanuit compleet verschillende disciplines nodig: van kankerdiagnostiek tot microfluïdica. En in die multidisciplinaire samenwerking schuilt de kracht van het betrokken onderzoeksteam.
Het project wordt uitgevoerd onder leiding van Loes Segerink en Albert van den Berg van UT-onderzoeksinstituut MESA+. De onderzoekers werken nauw samen met onderzoekers van het VUmc Cancer Centrum Amsterdam.
Start: maart 2018
Gedoneerd bedrag: € 1.800.000
Projectsupervisie: Prof. Dr. Albert van den Berg
-
Artrose is een groot maatschappelijk probleem. Maar liefst anderhalf miljoen Nederlanders hebben op dit moment te kampen met de aandoening. Een echte behandeling is er niet. Medicatie is enkele gericht op pijnbestrijding en ook een gewrichtsvervanging is eigenlijk slechts een tijdelijke oplossing, omdat een protheses aan slijtage onderhevig is.
Artrose is een complexe aandoening aan de gewrichten, waarbij het verouderen van kraakbeen een voorname rol spelt. Kraakbeencellen maken normaliter soepel en glad kraakbeen aan. Gedurende het ouder worden zijn de cellen daar echter minder goed in staat en wordt het kraakbeen van slechtere kwaliteit en ontstaat artrose. Uiteindelijk kan het kraakbeen zelfs helemaal verdwijnen. Artrose en het verlies van kraakbeen in de gewrichten zorgt voor veel pijn en ongemak, waardoor pijnstilling of een gewrichtsprothese noodzakelijk is. Het Maastrichtse onderzoeksteam heeft in het laboratorium ontdekt hoe verlies van gezond kraakbeen voorkomen kan worden.
Het pionierende onderzoek leidde tot de ontdekking van een specifieke stof die ervoor kan zorgen dat kraakbeen soepel blijft. Als iemand artrose-klachten krijgt, zou preventief deze stof toegediend kunnen worden en artrose kunnen afremmen. In het nieuwe onderzoeksproject gaan de onderzoekers hun vermoedens verder toetsen in de praktijk. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat een specifieke ontstekingsremmer, naast pijnstilling, ook een gunstig effect heeft op de gezondheid van kraakbeencellen. Ook dit zullen de wetenschappers onder leiding van Prof. Dr. Lodewijk van Rhijn,
Dr. Tim Welting en Dr Pieter Emans nader gaan bestuderen in het project 'Bewegen zonder pijn' dat door een donatie van Stichting De Weijerhorst wordt gesteund.
Start: December 2017
Gedoneerd bedrag: € 1.500.000
Projectsupervisie: Prof. dr. Lodewijk van Rhijn
-
De onderzoeksgroep Fundamentele Perinatologie heeft in 2012 een schenking van Stichting De Weijerhorst gekregen om het wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de perinatologie in Máxima Medisch Centrum te ondersteunen. Hiermee is een enorme impuls aan het onderzoek gegeven die het mogelijk heeft gemaakt dat de drie afzonderlijke elektrofoetomaternale metingen foetale hartactiviteit, maternale hartactiviteit, en weënactiviteit tot volledig betrouwbare en klinisch interpreteerbare signalen konden worden ontwikkeld.
In 2017 heeft de onderzoeksgroep opnieuw een schenking van Stichting De Weijerhorst ontvangen, met als doel om de integratie van de drie afzonderlijke elektrofysiologische signalen tot stand te brengen (het cardiotocogram), en deze meetmethode breed toepasbaar te maken in de klinische praktijk
Veel zwangerschappen vertonen complicaties die moeder en kind in gevaar brengen. Vroeggeboorte en zuurstofgebrek zijn de belangrijkste bedreigingen. Guid Oei, hoogleraar Fundamentele Perinatologie en gynaecoloog in MMC, en de onderzoeksgroep Fundamentele Perinatologie -een samenwerking van Máxima Medisch Centrum en Technische Universiteit Eindhoven (TU/e)- onderzoeken daarom nieuwe methoden om de zwangerschap en bevalling veiliger te laten verlopen. Met de donatie van De Weijerhorst kan meer wetenschappelijk onderzoek worden verricht naar de bewaking van moeder en kind op afstand door een hartfilmpje (elektrocardiogram) bij de ongeboren baby in combinatie met een weënpleister. Vrouwen kunnen dus thuis gevolgd worden en dat is minder belastend. Het onderzoek zal een positieve bijdrage leveren aan de geboortezorg in Nederland.”
Start: juli 2017
Gedoneerd bedrag: € 1.000.000
Projectsupervisie: Prof. Dr Guid Oei
-
Met de invoering van de röntgendiagnostiek aan het eind van de 19e eeuw stapte de medische wetenschap een compleet nieuwe wereld binnen. Er kwam zicht op het binnenste van de levende mens zonder daar in binnen te hoeven gaan: niet-invasief zeggen de medici. De eeuw die volgde bracht behalve veel technologische verbeteringen ook een schat aan ervaring op het gebied van de interpretatie van de beelden. Maar tegelijk werden ook de grenzen van de mogelijkheden manifest. Daarom was de bijdrage van de computer meer dan welkom. CT en MRI deden hun intrede, gevolgd door PET. Solo, maar ook steeds vaker in combinatie. Anno 2014 heeft menig modern universitair ziekenhuis de beschikking over deze mogelijkheden. Een machtig instrumentarium dat talloze tot dusver ongeziene gebieden en processen ontsluit. Maar waar vervolgens de vraag beantwoord moet worden hoe we dat wat we zien toepassen in de klinische praktijk. Een onderzoeksgroep, bestaande uit cardiologen, nucleaire geneeskundigen, radiologen en klinische fysici van het MUMC in Maastricht onder leiding van Prof. Dr. J. Wildberger, hoofd Radiologie, gaat daarmee aan de slag. Gesteund door een donatie van Stichting De Weijerhorst.
Start 2014
Gedoneerd bedrag € 2.900.000
Projectsupervisie Prof. Dr. J. Wildberger
-
Jongeren leven in een uitermate complexe wereld. Met niet alleen de eisen van school en werk, maar ook een maatschappij met steeds sneller verlopende processen, met talloze systemen en subsystemen en met communicatiemedia die continu vragen om afstemming van individu en gemeenschap. Het niet eenvoudig om daarin overeind te blijven, zeker niet als je genetisch al kwetsbaar bent voor zaken als depressie, angst of psychose. Psychiater Prof. Dr. J. van Os leidt met financiële ondersteuning van Stichting de Weijerhorst een onderzoek aan de MUMC+ naar het verband tussen de processen in de hersenen van jonge mensen met beginnende psychische klachten en het verminderen van hun klachten via zelfhulp. Kernvraag: als je jezelf door trainen beter maakt, kun je dat dan ook zien in een scan van het brein? Wetenschappelijk interessant onderzoek, maar ook medisch relevant omdat patiënten er zowel direct als op langere termijn profijt van kunnen hebben.
Start donatie 2013
Gedoneerd bedrag € 2.000.000
Projectsupervisie Prof. Dr. J. van Os
-
De twee belangrijkste problemen die het ongeboren kind bedreigen, zijn vroeggeboorte en zuurstofgebrek (asfyxie). Vroeggeboorte betekent dat het kind geboren wordt vóór een zwangerschapsduur van 37 weken. Het is de belangrijkste oorzaak van babysterfte en -ziekte. Asfyxie betekent ernstig gebrek aan zuurstof in de belangrijkste organen van de foetus (hersenen en hart). Dit leidt tot de geboorte van kinderen die, als zij het al overleven, hun hele leven afhankelijk blijven van de gezondheidszorg en speciaal onderwijs.
Vroeggeboorte komt in Nederland in meer dan 1 op de 20 zwangerschappen voor en asfyxie in meer dan 1 op de 100 bevallingen. Samenwerking tussen het Maxima Medisch Centrum en de TU Eindhoven leverde de techniek en de vaardigheden om bij zwangerschappen waarbij een van deze twee afwijkingen dreigt, moeder en foetus van buitenaf zodanig te bewaken dat bij onraad direct kan worden ingegrepen.
Start donatie 2012
Gedoneerd bedrag € 2.700.000
Projectsupervisie Prof. Dr. S.G. Oei
-
Voldoende lichaamsbeweging en regelmatig sporten zijn in het algemeen goed voor het hart, maar de laatste jaren komen er steeds meer aanwijzingen dat intensieve lichaamsbeweging, zeker bij ongetrainde personen of personen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, misschien juist hartschade veroorzaakt.
In een recente studie bij marathonlopers toonden onderzoekers van het Maastrichtse Universitair Medisch Centrum aan, dat leeftijd en de mate van training belangrijke voorspellers zijn van de hoeveelheid harteiwit (Troponine T) die in de bloedbaan verschijnt, oftewel de mate van hartschade. En ook dat er een relatie is tussen de gelopen afstand en de hoeveelheid harteiwit in bloed.
Verder onderzoek moet duidelijk maken of risico’s op hartschade bij extreme inspanning beter kunnen worden voorspeld. Trainingsschema’s of de mate van lichaamsbeweging kunnen dan tijdig worden aangepast aan de risico’s.
Start donatie 2011
Gedoneerd bedrag € 1.295.000
Projectsupervisie Prof. Dr. M. van Dieijen-Visser